Wat Ik Echt Denk Over Instagram (En Waarom Ik Verder Doe)

Materie van de dag: afgeven op Instagram. Over mijn zoektocht om christelijk om te gaan met dit medium (en mijn gebeurlijk falen daarin). Wat denkt de lezer? De gedachten van andere Instamommies interesseren me bijzonder!

Mijn relatie met de rozegele Instagramknop kan het best geworden gedefinieerd als: haat en liefde.

Liefde

Liefde, omdat ik het een fijn instrument vind voor connectie. Via de sociale netwerken kan ik verbonden blijven met de buitenwereld. Heerlijk in tijden waarin thuisblijven voor je kinderen geen evidentie meer is en de maatschappelijke verbanden van weleer ernstig verzwakt zijn. Door sociale media voel ik me minder of nooit alleen.

Intussen heb ik al enkele überfijne dames leren kennen via Instagram. Dat illustreert mooi waar het volgens mij echt om gaat. Het is een ding ten behoeve van personen. De personen moeten centraal staan. (Later meer daarover.)

Kiekje van op vakantie.

Daarnaast vind ik het gewoon leuk om dingen te delen. Ik voel daar een natuurlijke behoefte toe. Zelf heb ik een echte nood aan inspiratie: boeken, podcasts en Instagram accounts die me verfrissen met nieuwe ideeën. En ik hoop dat ik op mijn beurt een kleine bron van inspiratie kan zijn voor anderen.

Samenvatting van onze vakantie.

Haat

Waarom dan haat?

Haat, omdat het tot in den treure rond het 'ik' draait.

Haat, omdat ik het vaak zo fake vind. Hoewel ik een account probeer op te bouwen die in hoge mate eerlijk is, sluipen er toch altijd elementen van fake in. Je kan schrijven over liefdevol moederschap en voor ’t zelfde geld net uitgevlogen zijn tegen je kinderen. Je kan mooie beelden tonen van je tuin en je volgers in wanhoop laten ‘hoe ze het toch allemaal doet’, maar niet laten zien dat je kinderen ondertussen eigenlijk boven aan het wenen waren. Het hele medium is gebouwd op een bepaalde voorstelling maken van jezelf. Het is bijna per definitie poseren.

*spoiler alert, ook bij het schrijven aan deze blog en aan mijn columns voor Katholiek Nieuwsblad voel ik me vaak de grootste hypocriet ter wereld. Hoe ga IK iets betekenisvol gaan zeggen over het moederschap?

Haat, omdat het je mentaal in beslag neemt.

Elke mama die een Instagramaccount onderhoudt en beweert niét bezig te zijn met hoeveel volgers ze heeft, hoe ze overkomt, waarom die reel nu zo weinig likes scoorde en welke content ze nog allemaal kan maken, sla ik stante pede de kop in. Dat wil ik gewoon niet geloven. Sorry.

Het succes van Instagram ligt net aan het feit dat het inhaakt op een fundamenteel verlangen van de mens: het verlangen om ‘erbij te horen’. (Vrouwen hebben dat nog iets meer dan mannen geloof ik.) En erbij horen is zeer eenvoudig kwantitatief vaststelbaar op Instagram: aantal likes en aantal volgers. Het is zeer, zeer moeilijk om van die getallen onthecht te blijven. Ook al probeer je nog zo hard, en wéét je dat je zelfwaarde en missie niet liggen in wat het publiek over je vindt.

Lees meer: Wat kind van God zijn echt betekent. Over de prestatiecultuur en de leugen van de likes

Haat, omdat het verdraaid moeilijk is de baas te blijven over het ding. De christelijke theologie leert ons iets zeer basaal: alle dingen zijn geschapen voor ’s mensen nut. De dingen staan ten dienste van de mensen. En wij zijn meester over de dingen. We moeten er de baas over blijven. (Dat is trouwens echte vrijheid: meesterschap over jezelf en alle geschapen dingen.) Maar bij Instagram en onze smartphone tout court is het gevaar reëel dat wij slaven worden van de dingen. Hoe vaak openen we niet onze telefoon om iets te doen, terwijl we vier keer doorklikken zonder nog te weten wat we initieel kwamen doen? Hoeveel tijd willen we op sociale media besteden als bewuste keuze, en hoeveel tijd spenderen we er in werkelijkheid op? Hoe vaak komt Instagram niet in onze gedachten, terwijl we eigenlijk onze kinderen onze onverdeelde aandacht willen geven?

Nog scherper uitgedrukt… Sociale media zijn ontworpen om ons er zoveel mogelijk tijd op te laten besteden. Het is de bedoeling van de technologie. We kunnen geloven dat wij de consumenten zijn van inhoud op Facebook en Twitter, maar eigenlijk zijn wij de producten.

Tot slot: haat, omdat het mensen instrumentaliseert. Hoe kan je succesvol worden op Instagram? Door interactie vanwege je volgers. Want hoe meer comments, hartjes, positieve reviews en andere user generated content, hoe hoger je komt te staan in de feed. Je volgers worden dus een middel voor jou om je eigen doel te bereiken. En dat wringt.

Lees meer: Hoe het is om een Katholieke Blog (en Instagram) te Onderhouden

Een symptoom van die instrumentalisatie is ongetwijfeld de eenzijdigheid van de interesse. We zouden ons bij sommige accounts de vraag kunnen stellen: ben ik goed voor iets méér dan op een hartje drukken en reposten? Ben je alleen geïnteresseerd in mij omwille van wat ik kan doen voor jou, of ben jij ook geïnteresseerd in mij? Sinds ik een workshop Instagram heb gevolgd komen er nogal veel Insta-influencers in mijn feed (mensen die dus komen vertellen hoe je ’t moet doen om in één klap 10K volgers bij te hebben), en het valt me op dat niet één ooit gesproken heeft over een wederkerige oprechte interesse in je volgers. De boodschap van de Insta-influencers is: laat zoveel mogelijk mensen jouw content bekijken en verspil zelf zo weinig mogelijk tijd op Instagram - tenzij het voor je eigen voordeel is natuurlijk.

Ergens kan je natuurlijk zeggen dat de economische wereld in z’n geheel mensen tot instrument maakt. Elke mens is immers een potentiële klant (iemand van wie ik iets kan verkrijgen). Maar ik weet dat volgens de wijsheid van de Kerk de mens centraal moet staan in alle economische gelegenheden. Anders is er geen sprake van een menswaardige economie. Ik ben momenteel aan het uitzoeken wat dat in de praktijk (en toegespitst op Instagram) betekent.

Professioneel geretoucheerde foto van de vakantie.

Mijn besluit: een christen op sociale media is een kléin beetje een tang op een varken. Het is moeilijk om de vrijheid te beleven (onthechting van likes en volgers, en zichzelf volledig in de hand hebben bij gebruik van ons telefoontje) en het loont niet om de mens centraal te stellen (een oprechte wederkerige interesse in onze volgers).

Maar ik geloof dat het kan. Met veel gebed en onderscheiding en ascese. (Denk bij ascese niet aan zelfkastijding, eerder aan het stopzetten van een scrollsessie. ;-))

Waarom ik dan verder doe?

Wat mij overtuigd heeft is eigenlijk humor. Ik hou van lachen, ik hou van grappige dingen. ’s Avonds laat liggen de echtgenoot en ik soms nog Instagram Reels te bekijken. En dikwijls staan de tranen in mijn ogen van het lachen. Ik kan er de dag na vaak nog van nagenieten. Grappige filmpjes maken mijn leven net dat tikkeltje… grappiger. Ik hoop dus steeds meer idiote dinges te kunnen posten. Met daartussenin hoogdravende levenswijsheden, natuurlijk.

Lees meer: Update: Twijfels Over Instagram, de Derde Huilbaby en Niet Vertrouwen Op Het Eigen Kunnen

Daarnaast heb ik de afgelopen maanden wel gemerkt dat er al een zekere ‘Instagram loutering’ heeft plaatsgevonden. Er moet een heilige onthechting bestaan ten aanzien van alles wat ik op Instagram doe. Ik heb daarom strenge leefregels voor mezelf opgelegd. Die kan ik later delen, al kan ik al het grondbeginsel verklappen: van zodra de negatieve dingen méér gaan wegen dan de vreugde die ik beleef bij het maken van content, kap ik ermee.

Tot dat moment aangebroken is vraag ik jullie met nadruk om mij te overladen met likes en shares en positive reviews. Bedankt en salut.

PS. Shout out aan Eline, die me naar aanleiding van mijn vorige blogpost een bos bloemen heeft gestuurd. You rule!

Tot binnenkort,

Linde